İslahiye

BÖLGENİN TARİHÇESİ

1. İSLAHİYE İSMİ NEREDEN GELİYOR

İslahiye’nin adı 1866 tarihinde Osmanlı Devleti tarafından bu bölgeye gönderilen Derviş Paşa komutasındaki Fırka-i İslahiye olarak bilinen ordunun isminden gelir. 19.yüzyılda Avrupa’daki milliyetçilik hareketleri ile baş gösteren dalgalanmalar en çok değişik milletleri içinde barındıran Osmanlı gibi devletlerin üzerinde etkili olmuştur. Özellikle Sanayi İnkılabı’nın ortaya çıkmasıyla hız kazanan emperyalizm iktisadi yönden dünya dengelerini altüst etmiş, birçok alanda değişikliğe neden olmuştur. Bu yüzyılın başlarından itibaren sosyal çalkantılar had safhaya ulaşmıştı. 1800’lü yılların ikinci yarısında Çukurova ve Gavurdağı bölgelerindeki Türkmen ve Kürt beyliklerinde isyanlar meydana gelmişti. Bu isyan ve başıbozuklukların giderilmesi için ciddi tedbirler alınması şart olmuştu. Osmanlı İmparatorluğu, bu bölgede hem iskanı sağlamak hem de verimi artırmak amacıyla göçebe aşiretleri yerleşime tabi tutma çalışmalarına başlamış, bu amaçla Hassa, Reyhanlı ve İslahiye kasabalarını kurmuştur.
Yerleşimi sağlamak, aşiretler arası çatışmayı gidermek, tarım ve ticareti geliştirmek amacıyla padişah tarafından Fırka – i İslahiye bu bölgeye gönderildi. İmar ve ıslah kaynaklı çalışmalar yapmak üzere gelen bu askeri birliğin yöreye adını verdiği rivayet edilmektedir.

İlçede üzüm festivalleri yapılmaktadır.

Akdeniz Bölgesinin doğu bölümünde, Gaziantep İli’ne bağlı bir ilçe olan İslahiye’nin, doğusunda Merkez ilçe, doğu ve güneydoğusunda Kilis, güney ve güneybatısında Hatay, batısında Osmaniye, kuzey ve kuzeydoğusunda Kahramanmaraş, güneyinde de Suriye bulunmaktadır. Gaziantep’in batı kesiminde yer alan ilçe topraklarının batı ve doğusu engebeli, orta alanları ise düzlüktür. Batısında Nur Dağlarının doğu uzantıları, doğusunda ise, Sof (Kartal) Dağı bulunmaktadır. İslahiye Ovası bu dağların arasında güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanır. Aynı zamanda tektonik kökenli olan bu ova, Kahramanmaraş-Hatay çöküntü alanındadır. Nur ve Sof Dağlarından doğan çok sayıdaki çay ve dereler ovayı suladıktan sonra Asi Nehri’ne katılır. Bu akarsuların en önemlisi Karasu Çayı’dır. Bu çayın üzerine sulama ve taşkınları önlemek amacı ile Tahtaköprü Barajı kurulmuştur. İlçenin doğal bitki örtüsünü makidir. Yüksek yerlerde (HIZIRLI YAYLASI) (hınzırlı yaylası)ormanlık alanlara da rastlanır.

İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 518 m. olup, Gaziantep’e 88 km. uzaklıktadır. Yüzölçümü 1.513 km2, toplam nüfusu ise 80.174’tür.

            İklim özellikleri bakımından Akdeniz iklimi ile Karasal iklim arasında geçiş özelliği gösterir. Daha çok Akdeniz ikliminin etkisindedir. Bazı yıllar coğrafi konumu ve sıcaklık etkisiyle kışlar şiddetli geçer. Yazların şiddetli sıcak geçmektedir.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve ormancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca bitkiler, buğday, soğan, şeker pancarı, pamuk, arpa, baklagiller, zeytin, sarımsak, soya fasulyesi, mısır, Antep fıstığı ve üzümdür. Su boylarında sebzecilik yapılmaktadır. İlçenin dağlık kesimlerinde hayvancılık ve ormancılık ön plandadır. Sığır, koyun ve kıl keçisi yetiştirilir. İlçe topraklarında boksit ve dolomit yatakları vardır.

 Tarih 

İslahiye, Gaziantep ilinin en eski yerleşim alanlarından biridir. İslahiye Ovasındaki çeşitli höyüklerde yapılan araştırmalar yerleşimin Erken kalkolitik Çağda (MÖ.5500-5000) başladığını göstermektedir. Yöredeki Tilmen, Gedikli ve Zincirli’deki höyüklerde yapılan kazılar Geç Hitit döneminde önemli bir yerleşim yeri olduğunu göstermiştir. MÖ.1400’lerde Luviler ve Hititler Samal’a yerleşmiş, daha sonra Aramiler, MÖ.800’lerin sonlarına doğru Asurlular buraya egemen olmuşlardır. MÖ.333’te Büyük İskender buraya kadar gelmiş ve yeni bir kent kurmuştur. Romalı komutan Pompeius bu kente Nikopolis ismini vermiştir. Nikopolis, Roma’nın Suriye eyaletine bağlı olmuştur.

Partların yağmalamasından sonra şehir önemini yitirmiştir. Bizans döneminde kentin adından söz edilmez. Bölge 1516 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Çukurova çevresindeki Kozan ve Gavur Dağı'ndaki Türkmen ve Kürt beyliklerinin tenkili için 1864’te oluşturulan Fırka-i İslahiyye ("Uslandırma Tümeni") adlı sefer birliği 1866 yılında burada yeni bir yerleşim yeri kurarak, dağlardan indirilen aşiret mensuplarını iskân etmiştir. Askeri birliğin anısına kente İslahiye ismi verilmiştir.

I.Dünya Savaşı’nın ardından Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra, İslahiye çevresi önce İngilizler daha sonrada Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Fransızların işgali esnasında büyük kahramanlıklar gösteren İslahiye halkı Güvercin Geçidi mevkiinde Fransızları yenilgiye uğratmış ve bunun sonucu olarak da Fransızlar 13 Kasım 1920’de bölgeyi terk etmek zorunda kalmışlardır. Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ile Türkiye-Suriye sınırının yeniden çizilmesi sonucunda İslahiye sınırı da tespit edilmiştir.

19. yüzyıl sonlarında Adana vilayetinin Cebelibereket (Osmaniye) sancağına bağlı bir kaza merkezi iken, 1933’te Cebelibereket kaldırılmış, İslahiye de Gaziantep’e ilçe olarak bağlanmıştır. Daha sonra Nurdağı ilçe olunca Sakçagözü Bucağı ve bu bucağa bağlı 19 köy İslahiye'den alınarak Nurdağı'na bağlanmıştır.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Nikopolis (İslahiye) kentinin kalıntıları, Akropol surları, Tilmen Höyük, Gedikli Höyük, Zincirli (Sam’al) Höyük, Kırışkal Höyük, Yesemek Köyü’ndeki Yesemek Açık Hava Müzesi bulunmaktadır.

İslahiye ilçesi Gaziantep ilimizin 9 ilçesinden biridir. Şehir merkezine yaklaşık 88 km uzaklıktadır. İlçeye gitmek için şehir merkezinden kalkan dolmuşlarla ulaşılabilir. Ayrıca çevre il ve ilçelerden ilçeye direk ulaşım vardır.

İslahiye 

İslahiye ilçemizde gezilecek belli başlı yerler bulunmaktadır. bu yerler ilçemizin tarihi özelliğinden dolayı geçmişten gelen höyükler ve diğer tarihi yapılardır. Bunun dışında ilçemizde bulunan yaylalarda gezilip görülmeye değer yerlerdir. Ayrıca ilçemizin Bakırcılar çarşısına uğramanızı tavsiye ediyorum tarihi bir çarşı olup ulaşır ulaşmaz mistik kokusu ile sizi geçmişe götürüyor.

Zincirli(Samal) Ören Yeri:  İlçe merkezine 10 km uzaklıkta bulunan bu kent birçok kalıntıya rastlanmıştır. Burada Eski ismi Samal olan bir krallık kenti ve kaleye rastlanmıştır. Burada yapılan kazılarda özellikle heykel ve süs eşyalarına rastlanmıştır.

Tilmen Höyük: Bu höyük ilçe merkezine 5 km uzaklığında bulunur. İlçemizde yaklaşık 50 tane höyük bulunur. Bunların içinde en büyüğü budur. Tilmen höyüğün yüksekliği 21 metredir. Höyükte yapılan kazılar sonucunda birçok tarihi yapıya rastlanmıştır.